Şeyh Edebali Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu (TGK) 27. Başkanlar Kurulu toplantısında gazeteciler cemiyetlerinin başkanları ve temsilcileri bir araya geldi. Bilecik Valisi Şefik Aygöl, Kütahya Valisi Musa Işın, Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Cavit Erkılınç, İletişim ve Medya Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi Koordinatörü İdris Kardaş, İller Bankası Yönetim Kurulu Başkan Vekili Selim Yağcı, Bilecik İletişim ve Medya Derneği Başkanı Mehmet Ergün'ün de katılım sağladığı toplantıda konuşan Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Genel Başkanı Nuri Kolaylı, gazetecilik yasasına acilen ihtiyaç duyulduğunu ifade ederek, ”Bizim en büyük sorunlarımızdan biri meslek yasası eksikliğimiz. Günümüzde Türk basını, gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen gazetecilik yasasına acilen ihtiyaç duyulmaktadır. Hemen hemen her iş konusunda düzenleyici yasalar varken basın sektöründe böyle bir yasa olmayınca dileyen herkes eğitimine ve bilgi birikimine bakılmaksızın gazeteciyim diyerek mesleğe başlayabilmektedir. Bu nedenle gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen gazetecilik meslek yasası, teknolojik gelişmelerde göz önüne alınıp günümüze, günümüz koşullarına uygun olarak çıkarılmalıdır. Ekonomik sorunlar son dönemde ülkemizde yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle diğer sektörlerde olduğu gibi gelişmiş, demokrasi, demokratik sistemin vazgeçilmez unsuru olan basın da tarihin en zor ekonomik krizlerinden birisi yaşanmaktadır. Özellikle de yerel gazeteler yaşam savaşı vermektedir. Kağıttan mürekkebe, elektronik cihazlardan yazılımlara kadar medya sektöründe kullanılan malzemelerin çoğu ithaldir. Bu olumsuz sürecin durdurulması için medya kurumları, malzeme kullanımında dışa bağımlılıktan kurtarılmalı, eskisi gibi yerli kağıt fabrikaları kurulmalı ve işletilmeli, gerekli teknolojik destek verilerek çıkmalarına olanak sağlanmalıdır.
GENEL KURUL ÜYELERİNE TEŞEKKÜRÜ BORÇ BİLİRİZ
Türkiye’de de devlet desteği resmi ilanlar yoluyla oluyor. Basın İlan Kurumu’nun fiyat tarifesinde 2023 yılı sonunda yapılan ve onaylanarak yürürlüğe giren artış sayesinde yerel gazetelerimiz 2024 yılına kadar rahat bir nefes alarak girme olanağı bulmuştur. Bu konuyla ilgili başta Sayın Genel Müdürü olmak üzere genel kurul üyelerine teşekkürü borç biliriz.
İlanların birleştirilmesi, işlerin bölünerek ilan sınırları dışına çıkması, doğrudan alım ve alım yöntemlerine sıklıkla başvurması kooperatif ve dernek ilanlarıyla özel eğitim kurumu ilanlarının yayın zorluğunun kaldırılması gibi nedenlerle resmi ilanlarda ciddi oranda azalma meydana geldiğini hatırlatmak isteriz.
Ayrıca 2022 yılı içinde beşinci yargı paketi kapsamında TVM’de yapılan değişiklik icra iflas ilanının gazetelerde yayınlanması konusundaki kararı icra müdürlerine bırakmıştır. Bu düzenleme gazetelerin resmi gelirlerinin önemli ölçüde düşmesine neden olmaktadır. İnternet basını Resmi ilan ve reklam yönetmeliği, başta yerel gazetelerin kurduğu internet haber siteleri olmak üzere tüm internet, haberler siteleri için, ağır koşulları içermektedir. Anadolu medyasının mevcut durumuna bakıldığında yönetmekte yer alan hükümlerin ağır olduğu görülmektedir.
ZİYARETÇİ VE TIKLAMA SAYILARINA ULAŞMAKTA ZORLUK
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği günden bu yana yapılan uygulamalara bakıldığında yerel gazetelere ait bazı internet siteleri süreç içerisinde yönetmekte belirtilen personel istihdamı haber ve içerik kriterlerini sağlasa da ziyaretçi ve tıklama sayılarına ulaşmakta zorluk yaşamaktadırlar.
01 Ekim 2023 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelikle birlikte Türkiye genelinde basın ilanı alan 401 yerel gazeteye ait internet haber sitesinin sadece yarısı gerekli ziyaretçilere çıkan sayısına ulaşabilmektedir. Yeni döneme uyum açısından yönetmelik gerekliliklerinin tekrar gözden geçirerek yerel gazetelerini internet haber sitelerinin desteklenmesini bekliyoruz sayın genel müdürüm. Bu çok yoğun olarak talep geliyor bize. Biz de size arz ediyoruz.
Yeşil pasaport bu konusun da MHP Milletvekili bir önerge verdi. On beş yıl mesleki kıdem bulunan basın kartı sahibi basın mensuplarına eşit pasaport verilmesine yönelik iktidar ortağı MHP tarafından meclise sunulan kanun teklifi yıllardır gündeme getirdiğimiz bu sorunumuzun çözümü yönünde sevindirici bir gelişmedir.
Televizyon ve radyo yayıncılığı Türkiye genelinde yerel bölgesel ve ulusal yayın yapan televizyon kanallarının ortak sıkıntısı Türksat yayın giderleri. RTÜK’e ödenen ücretler gibi diğer yayın mecralarında olmayan masraflar nedeniyle girdi maliyetlerinin artmasıdır. Radyolarda aynı sorunu yaşamaktadır. RTÜK yasası günümüz koşullarına göre mutlaka yeniden ele alınmalı, RTÜK gelirlerinin bir bölümü kurumsal, yerel radyo ve televizyonlara destek. Yerel yayınların ödediği on yıllık yayın lisansı bedeli düşürülmeli, yerel ve bölgesel yayınların giderleri, gelirlerine uygun hale getirilmelidir.
Benzer sorunun yaşandığı Türksat Yayın İletişim ücreti de aynı çerçevede değerlendirilmeli ve miktarı düşürülerek Türk lirası üzerinden tahsil edilmelidir. Basında çalışma koşulları, basın iş konumunda gazeteci olarak çalışan kişilerle, işverenleri arasındaki ilişkileri ve çalışma koşulları, basınç kanunu düzenlemiştir. Yaklaşık yetmiş yıl önce, yirmi Haziran 1952’de yayınlanarak yürürlüğe giren 5953 sayılı kanunda 1961 yılındaki kapsamlı bir değişikliğe giren meslektaşlarımıza yıpranma hakkından yıllık izinlere tazminat hakkından fazla mesaiye kadar birçok alanda sağlanan kazanımların birçoğu maalesef geri alınmıştır. Bu yasanın günümüz koşullarına uygun olarak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca gazetecilik mesleği, basın kartı sahibi, koşuluna bağlı olmadan yapılan ağır ve tehlikeli bir iş olarak kabul edilmeli. Basın kartı sahibi ve çeşitli nedenle basın kartı alamayan gazetecilerin anayasal sosyal güvenlik hakkı sonucu olan fiili hizmet süresi zammı geri verilmelidir." ifadelerini kullandı.
